Jamna szybiaki

   Nazwa okazu Jamna szybiaki pochodzi od nazwy miejscowości, w której został znaleziony (Jamna) oraz od nazwiska znalazcy (Robert Szybiak).

   Zespół naukowców: Zbigniew M. Bocheński, Teresa Tomek i Krzysztof Wertz z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN oraz Małgorzata Bujoczek z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie (Wydział Leśny) opisał ten nowy gatunek ptaka.

   Jamna szybiaki jest gatunkiem ptaka wróblowego (Passeriformes) z wczesnego oligocenu Polski. Różni się od współczesnych ptaków wróblowych na tyle znacząco, że został umieszczony w specjalnie dla niego stworzonym nowym rodzaju (Bocheński i in. 2011).

   Jamna szybiaki jest jednym zsześciu najstarszych ptaków z oligocenu, z terenu Polski. Dotychczas opisano: kolibra Eurotrochilus noniewiczi (Bocheński & Bocheński 2008), nogę bliżej nieokreślonego ptaka (Bocheński, Tomek, Świdnicka 2010), Resoviaornis jamrozi (Zbigniew M. Bocheński, Teresa Tomek, Krzysztof Wertz, Ewa Świdnicka 2013), Laurillardia smoleni (Gerald Mayr, Zbigniew M. Bocheński, Teresa Tomek, Krzysztof Wertz, Małgorzata Bieńkowska-Wasiluk, Albrecht Manegold, 2019), Crosnoornis nargizia ( Zbigniew M. Bocheński, Teresa Tomek, Małgorzata Bujoczek 2021).

   Jamna szybiaki jest zarazem jednym z najstarszych szczątków ptaków wróblowych na świecie. Jedynie kilka podobnie starych okazów ptaków wróblowych jest znanych z Zachodniej Europy (Niemcy, Francja). Każdy tak stary okaz wnosi coś nowego do wiedzy nt. pochodzenia i ewolucji danej grupy ptaków. Obecnie ptaki wróblowe są najliczniejszą grupą – ponad połowa wszystkich gatunków na świecie to właśnie ptaki wróblowe (Passeriformes).

   Jamna szybiaki jest prawie kompletnym i bardzo dobrze zachowanym okazem. Jest on do tej pory jedynym w świecie ptakiem wróblowym z oligocenu z zachowanymi piórami.

Literatura:

– Bocheński Z., Bocheński Z.M. 2008. An Old World hummingbird from the Oligocene: a new fossil from Polish Carpathians. Journal of Ornithology, 149:211–216. DOI: 10.1007/s10336-007-0261-y.
– Bocheński Z.M., Tomek T., Świdnicka E. 2010. A columbid-like avian foot from the Oligocene of Poland. Acta Otnithologica 45(2):233-236.
– Bocheński Z.M., Tomek T., Bujoczek M., Wertz K. (on-line 2011). A new passerine bird from the early Oligocene of Poland. Journal of Ornithology, DOI 10.1007/s10336-011-0693-2.pdf